Thơ Puskin Song Ngữ - P. 3

8.LỜI TỰ THÚ CỦA MỘT NHÀ THƠ

Linh mục

Con là ai, hở con trai của ta?

Nhà thơ

Cha ơi, con là một người đàn ông nghèo khó

Trước là nhân viên văn phòng, giờ là một nhà thơ

Quanh năm suốt tháng bận bịu với giấy tờ

Con đến để ăn năn – con có nhiều tội lỗi.

Linh mục

Con hãy lại gần, trước ta đây nói thẳng

Con có định sửa mình một cách chắc chắn?

Nhà thơ

Cha ơi, linh hồn con yếu đuối, không dám nói lời.

Linh mục

Liệu con có cố gắng theo luật của Chúa Trời

Và, ngoài ra, không tôn thờ vị thần nào khác?

Nhà thơ

Về mặt này thì con lỗi lầm nhiều lắm

Tự con từng là Chúa, là đối tượng của tình yêu

Trong người con tự có anh em bè bạn

Con tự mình là ông hoàng và quỉ sứ của con

Và tệ hơn, chỉ con là bạn đọc của mình.

Linh mục

Thế con có thực hiện điều răn thứ hai không vậy?

Nhà thơ

Thần tượng thì con đã từng có vô vàn

Con yêu vàng và thích quyền quí giàu sang

Mê những cô Glaphira trong từng bài hát

Những người mà con chưa bao giờ thấy mặt

Nhưng tuy nhiên, con say mê sự vô thần.

Linh mục

Thế tên gọi của Chúa Trời?

Nhà thơ

Khi mà con thiếu vắng

Hoặc là vần điệu, hoặc âm tiết, thì cũng từng

Lấy tên Chúa cho vào những vần thơ bướng bỉnh.

Linh mục

Có thường xuyên không?

Nhà thơ

Vâng, trong tất cả những khúc bi ca của con

Nơi mà cha có thể đọc thấy trong mỗi dòng

“Than ôi!”, “kìa”, “ái chà”, “chúa tôi”, gạch và dấu chấm.

Linh mục

Không tốt đâu! Thế con có kính trọng người thân của mình?

Nhà thơ

Ít thôi, nói chung là con không biết ai hết cả

Nhưng yêu con mình bằng tất cả tấm lòng.

Linh mục

Con sử dụng thời gian ra sao vậy?

Nhà thơ

Con cả mùa hè lẫn mùa đông

Viết trong năm ngày, đem in ngày thứ sáu

Để với niềm đau chia đôi trong ngày thứ bảy.

Phải đến Glazunov trước, không còn thời gian cho nhà thờ

Con phải đợi hằng ba giờ những đầy tớ của ngài Grafov.

Linh mục

Con có từng là kẻ giết người không vậy?

Nhà thơ

Ôi, tội lỗi này

Cha ơi, con đã từng tham gia, con xin sám hối

Bạn Damon của con từng ốm liệt giường liệt chiếu

Con đến thăm: anh ta nở mặt nở mày

Con muốn mua vui cho người bạn tội nghiệp kia

Liền đem một bài thơ của mình ra đọc

Trời ơi, người bạn của con ngay từ những dòng đầu

Đã nhăn nhó, rên khừ khừ… rồi lăn đùng ra chết.

Linh mục

Thật không đáng khen chút nào.

Nhưng đây mới là tội lỗi: con là kẻ thông gian!

Những bài thơ của con…

Nhà thơ

Con nói thật lòng mình: tất cả đều nói dối

Lạy Chúa, con không có lỗi lầm nào như thế bao giờ.

Mà quả thật con là một Epictetus

Không khuấy đục nước, con là nhà thơ cực tốt.

Linh mục

Nói dối không tốt đâu. Thế hãy nói ta nghe xem:

Con có làm theo điều răn: Ngươi chớ trộm cướp?

Nhà thơ

Cha ơi, con có lỗi! Đôi khi con ăn cắp!

(Tất cả quí ông vẫn quen với điều này)

Vài từ của Kotzebue, cả câu của Voltaire

Thậm chí của người mình, không cần nêu tiếp.

Nếu thiếu, những kẻ nghèo hèn lấy gì để viết?

Biết làm sao giờ, phải làm chuyện đó thôi.

Linh mục

Không tốt đâu con, khi đi lấy của người

Ta khuyên con hãy mau từ bỏ hẳn

Khỏi tật xấu này. Thế cho người bạn

Con có làm điều gian dối gì không?

Nhà thơ

Kẻ láu lỉnh quyến rũ. Con chẳng giàu có gì –

Vì tiền mà đi viết một bức thư dài

Với Mevy con đã kiên trì an ủi

Cha ơi, anh ta vừa mới để mất người vợ

Con báo với công luận rằng anh ta rất buồn

Còn anh ta thì vui mừng đi làm lễ tạ ơn.

Linh mục

Nói trước như thế làm gì hở con.

Thế con có ghen tỵ không?

Nhà thơ

Con từng ghen tỵ nhiều lần

Con không giấu lỗi lầm – với một ông hàng xóm.

Không phải con lừa, nhưng với bữa ăn thịnh soạn

Với đồ đồng, làng mạc, với bốn ngựa màu hung

Những thứ con không có cả trong giấc mơ của mình.

Con ghen với nhà buôn, với nhà sư vô tự lự

Chỉ mơ màng mà không ý nghĩ, chẳng sợ gì ai

Tóm lại, con ghen hết mọi người, chỉ ai không là thi sĩ.

Linh mục

Không còn điều xấu gì hơn nữa chứ?

Nhà thơ

Dạ thưa không

Con đã ăn năn, lỗi lầm không còn nhớ đến

Con sống tỉnh táo, ép mình một cách miễn cưỡng

Nhiều lần từng làm lợi cho người thân của mình

Thường xuyên đọc thơ cho những người bất hạnh.

Linh mục

Con hãy nghe lời khuyên có ích ngay bây giờ:

Hãy làm một người tốt từ lầm lỗi một nhà thơ.

1814

______________

*Glazunov – nhà xuất bản sách; Grafov – là biệt danh của Bá tước Dmitry Ivanovich Khvostov (1757 – 1835); Epictetus (50 – 138) – nhà triết học Hy Lạp cổ đại; Wilhelm von Kotzebue (1813 – 1887) – nhà văn, nhà soạn kịch Nga gốc Đức; Voltaire (1694 – 1778) – nhà văn, nhà triết học Pháp.

Исповедь бедного стихотворца

Священник

Кто ты, мой сын?

Стихотворец

Отец, я бедный однодворец,

Сперва подьячий был, а ныне стихотворец.

Довольно в целый год бумаги исчертил;

Пришел покаяться — я много нагрешил.

Священник

Поближе; наперед скажи мне откровенно,

Намерен ли себя исправить непременно?

Стихотворец

Отец, я духом слаб, не смею слова дать.

Священник

Старался ль ты закон господний соблюдать

И, кроме вышнего, не чтить другого бога?

Стихотворец

Ах, с этой стороны я грешен очень много;

Мне богом было — я, любви предметом — я,

В я заключалися и братья и друзья,

Лишь я был мой и царь и демон обладатель;

А что всего тошней, лишь я был мой читатель.

Священник

Вторую заповедь исполнил ли, мой сын?

Стихотворец

Кумиров у меня бывало не один:

Любил я золото и знатным поклонялся,

Во всякой песенке Глафирами пленялся,

Которых от роду хотя и не видал,

Но тем не менее безбожно обожал.

Священник

А имя божие?

Стихотворец

Когда не доставало

Иль рифмы, иль стопы, то, признаюсь, бывало,

И имя божие вклею в упрямый стих.

Священник

А часто ль?

Стихотворец

Да во всех элегиях моих;

Там можешь, батюшка, прочесть на каждой строчке

«Увы!» и «се», и «ах», «мой бог!», тире да точки.

Священник

Нехорошо, мой сын! А чтишь ли ты родных?

Стихотворец

Немного; да к тому ж не знаю вовсе их,

Зато своих я чад люблю и чту душою.

Священник

Как время проводил?

Стихотворец

Я летом и зимою

Пять дней пишу, пишу, печатаю в шестой,

Чтоб с горем пополам насытиться в седьмой.

А в церковь некогда: в передней Глазунова

Я по три жду часа с лакеями Графова.

Священник

Убийцей не был ли?

Стихотворец

Ах, этому греху,

Отец, причастен я, покаюсь на духу.

Приятель мой Дамон лежал при смерти болен.

Я навестил его: он очень был доволен;

Желая бедному страдальцу угодить.

Я оду стал ему торжественно твердить,

И что же? Бедный друг! Он со строфы начальной

Поморщился, кряхтел... и умер.

Священник

Не похвально.

Но вот уж грех прямой: да ты ж прелюбодей!

Твои стихи...

Стихотворец

Все лгут, а на душе моей,

Ей-богу, я греха такого не имею;

По моде лишний грех взвалил себе на шею.

А правду вымолвить — я сущий Эпиктет,

Воды не замутишь, предобренький поэт.

Священник

Да, лгать нехорошо. Скажи мне, бога ради:

Соблюл ли заповедь хоть эту: не укради?

Стихотворец

Ах, батюшка, грешон! Я краду иногда!

(К тому приучены все наши господа),

Словцо из Коцебу, стих целый из Вольтера,

И даже у своих; не надобно примера.

Да как же без того, бедняжкам, нам писать?

Как мало своего — придется занимать.

Священник

Нехорошо, мой сын, на счет чужой лениться.

Советую тебе скорее отучиться

От этого греха. На друга своего

Не доносил ли ты и ложного чего?

Стихотворец

Лукавый соблазнил. Я малый не богатый —

За деньги написал посланье длинновато,

В котором Мевия усердно утешал —

Он, батюшка, жену недавно потерял.

Я публике донес, что бедный горько тужит,

А он от радости молебны богу служит.

Священник

Вперед не затевай, мой сын, таких проказ.

Завидовал ли ты?

Стихотворец

Завидовал не раз,

Греха не утаю, — богатому соседу.

Хоть не ослу его, но жирному обеду

И бронзе, деревням и рыжей четверне,

Которых не иметь мне даже и во сне.

Завидовал купцу, беспечному монаху,

Глупцу, заснувшему без мыслей и без страху,

И, словом, всякому, кто только не поэт.

Священник

Худого за собой не знаешь больше?

Стихотворец

Нет,

Во всем покаялся; греха не вспомню боле,

Я вечно трезво жил, постился поневоле,

И ближним выгоду не раз я доставлял:

Частенько одами несчастных усыплял.

Священник

Послушай же теперь полезного совета:

Будь добрый человек из грешного поэта.

1814